عوامل سقوط قصاص در حقوق کیفری ایران

سقوط مجازات یکی از تاسیسات حقوق کیفری می باشد. سقوط مجازات به معنی آنست که علیرغم تحقق و ثبوت مجازات به خاطر عارض شدن عواملی مانند فوت محکوم علیه و گذشت شاکی خصوصی مجازات در مورد مجرم اجرا نشده و ساقط می گردد. مجازات قصاص در مورد جرم قتل و ضرب و جرح عمدی در حقوق کیفری اسلام مورد پذیرش قرار گرفته است. این مجارات از جمله حقوق الناس بوده و قابل اسقاط از طرف مجنی علیه یا اولیا دم می باشد. دردین مبین اسلام همواره بر برتری و فضیلت عفو و گذشت برقصاص و انتقام در آیات قران کریم و روایات وارده از ائمه معصومین تاکید شده است. سقوط قصاص به معنی این است که بعد از ثبوت جرم قتل و ضرب و جرح عمدی به خاطر عارض شدن عواملی مانند عفو و گذشت مجنی علیه یا اولیا دم و صلح، قصاص اجرا نشده و ساقط می گردد. عفو، صلح، فوت جانی، رجوع شهود از شهادت از جمله عوامل مشترک ساقط کننده قصاص نفس و عضو می باشد. تعارض اقاریر، ارث قصاص و اثبات قتل بر دو متهم با بینه از عوامل خاص ساقط کننده قصاص نفس می باشند. در قصاص عضو نیز تحقق شرایطی برای اجرای آن لازم می باشد که در صورت فقدان این شرایط قصاص ساقط شده و تبدیل به دیه می گردد این شرایط عبارتند از: 1- تساوی اعضا در سالم بودن 2- تساوی در اصلی بودن اعضا 3- تساوی اعضا در محل عضو مجروح یا مقطوع 4- تساوی در مقدار جنایت وارد شده 5- قصاص موجب تلف جانی یا عضو دیگر نباشد. در این پایان نامه ضمن ارائه تعریفی از سقوط مجازات و تفاوت آن با مفاهیم مشابه دیگر، عوامل ساقط کننده قصاص نفس و عضو از دیدگاه فقها و قانونگذار مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته ا ست.